Śledź nas na:



Inżynieria genetyczna

Bioetyka – to dział filozoficznej etyki szczegółowej, która ustala oceny i normy moralne ważne w dziedzinie działań (aktów) ludzkich, polegających na ingerencji w sytuacjach granicznych, związanych z zapoczątkowaniem życia, jego trwaniem i śmiercią.

Inżynieria genetyczna – dotyczy wszelkiego poznania człowieka prowadzącego do powstania nowych właściwości dziedzicznych organizmu. Polegają one na wprowadzeniu do komórek biorcy ściśle zdefiniowanego odcinka DNA dawcy w celu wywołania trwałej zmiany właściwości genetycznych biorcy. W inżynierii stosuje się różne zabiegi biochemiczne, biofizyczne i biologiczne np. klonowanie, selekcja, które prowadzą do zmiany właściwości genetycznych organizmu. Pojęcie inżynierii genetycznej jest formułą mało używaną przez moralistów, wolą oni mówić o manipulacji genetycznej, dając już w samym pojęciu ocenę problemu. Wśród manipulacji genetycznej wyodrębnia się dwie grupy:
- manipulacje typy instrumentalnego – to ogół działań w zakresie inżynierii genetycznej, w których materiałem owych działań nie jest ludzka substancja genetyczna lecz substancja innych organizmów.

- manipulacje typu antropologicznego – to działania genetyczne dokonywane na ludzkiej substancji genetycznej oraz na ludzkich komórkach rozrodczych. W jej skład wchodzą: sztuczne zapłodnienie pozaustrojowe, sztuczna inseminacja, klonowanie i diagnostyka prenatalna.


Z biogenetycznego punktu widzenia wielkiej wagi są manipulacje międzykomórkowe. Szczególne znaczenie ma zapłodnienie in vitro, które oprócz eksperymentów umożliwia przechowywanie w niskich temperaturach pojedynczych gamet, a także zygot. Jeżeli proces ten polega na wszczepieniu zygoty z łono kobiety. Mówimy wówczas o sztucznym zapłodnieniu pozaustrojowym. Jeżeli natomiast zabieg polega na wprowadzeniu męskiej spermy w kobietę celem jej połączenia się z komórką jajową, jest to tzw. sztuczna inseminacja, bądź sztuczne zapłonienie. Współczesna medycyna umożliwia wybór genów, które znajdują się w embrionie. Na podstawie testów genetycznych para potencjalnych rodziców będzie mogła wybrać taki embrion, który odpowiada ich oczekiwaniom. W ten sposób nie zmienia się genu lecz selekcjonuje się te cechy, które pożądane są w potomstwie.


Klonowanie:

  • Pierwszy etap polega n tym, że komórka somatyczna jest pobierana od jednego osobnika.

  • W drugim etapie pobiera się jajo od kobiety i usuwa się z niego jądro.

  • Z tej komórki somatycznej zachowuje się tylko jądro z informacją genetyczną, a resztę się wyrzuca.

  • Materiał genetyczny mężczyzny jest łączony z komórką jajową, z której usunięto wcześniej DNA.

  • Dochodzi do wyładowania elektrycznego rozpoczynającego rozwój embrionu w probówce i ten embrion rozwija się dalej w macicy kobiety.


Argumenty przeciw klonowaniu:

Szukając argumentu przeciw klonowaniu należy zacząć od znaczenia ludzkiej seksualności. Klonowanie jest aseksualną, niższą formą rozmnażania właściwą np. Glonom i grzybom. Zatem klonowanie jest w pewnym sensie procesem dehumanizacji. Klonowanie jest naruszeniem indywidualności i identyczności dziecka. Chodzi tu o aspekt genetyczny, psychiczny, szczególnie jeśli byłoby klonem ojca lub matki. Dziecko mogłoby wtedy czuć się zobowiązane do stałego porównywania się z prototypem. Genetyczna odrębność i niezależność dziecka poczętego przy współudziale obojga rodziców jest zapowiedzią głębokiej prawdy, że dziecko ma własne, nigdy nieodegrane wcześniej życie. Klonowanie to kolejny krok do zastąpienia rodzenia – produkowaniem. Rodzice powołują je do życia nie przez sam fakt tego, kim są, ale jako produkt własnych planów. Klonowanie więc nie liczy się z podmiotową autonomią. Prowadzi do totalnej instrumentacji kobiety oraz dziecka, które ma przyjść na świat, ponieważ jest mechanicznym powielaniem człowieka poprzez utrwalanie genu.


Diagnostyka prenatalna – jej mianem określa się cały szereg metod służących do określenia stanu zdrowia i stopnia rozwoju płodu jeszcze w łonie matki. Najnowsze metody pozwalają uzyskać informacje już w 6 tygodniu życia. Wyróżnia się metody inwazyjne i nieinwazyjne diagnostyki prenatalnej. To rozróżnienie ma wpływ na ocenę etyczną.
- Metody nieinwazyjne – to metody obserwacyjne, które nie wiążą się z żadną zewnętrzną ingerencją mogącą zagrozić rozwijającemu się płodowi. Podstawową metodą nieinwazyjną są badania ultrasomograficzne, które umożliwiają wizualizację płodu. Nie powodują one napromieniowania dziecka. Badania te służą do ustaleniu terminu płodu oraz badają stan płodu w przypadkach, gdy zachodzi prawdopodobieństwo nieprawidłowego rozwoju płodu. Do innych metod nieinwazyjnych należą także badania krwi matki, które mogą w odpowiednim okresie życia płodu wskazać na wystąpienie wad rozwoju układu nerwowego, a nawet zespołu Downa.
- Metody inwazyjne – wiążą się z ingerencją w życie płodowe i z potencjalnym niebezpieczeństwem uszkodzenia płodu. Ingerencja dotyczy próbek komórek płodu, które są niezbędne, aby uzyskać pewne i dokładne informacje odnośnie do stanu zdrowia dziecka. Najbardziej rozpowszechnioną metodą jest amniopunkcja (cienką igłą przebija się płód kobiety i wyciąga się trochę wód płodowych, co ma na celu dostarczenie informacji o strukturze genetycznej, stanie zdrowia dziecka). Inna metodą jest biobsja kosmówki, gdzie pobiera się fragment tkanki pochodzącej z zewnętrznej warstwy błony zarodka. Ponieważ tkanka jest pochodzenia płodowego można na podstawie analizy posiewów labolatoryjnych uzyskać informacje o płodzie. Inna to punkcja pępowiny, która polega na pobraniu krwi z pępowiny.


Aspekt oceny etycznej obejmuje zarówno matkę dziecka poczętego, jak i dobro samego dziecka. Dlatego też w ocenie moralnej jedynie badania prenatalne przeprowadzone metodami nieinwazyjnymi są bezpieczne dla płodu i jego matki.



Zobacz także