Śledź nas na:



Poglądy etyczne wybranych nurtów i postaci

Henri Bergson


(ur. 18 października 1859, Paryż, zm. 4 stycznia 1941, Paryż) – pisarz i filozof francuski. Henri Bergson został laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1927. Pochodził z żydowskiej rodziny - ojciec był żydowskim imigrantem z Polski (pierwotnie nazywał się Berekson), a matka pochodziła z żydowskiego rodu z Anglii i Irlandii. W 1868 osiedlili się w Wielkiej Brytanii.

Wyróżnił dwa źródła moralności: społeczne – polega na tym ze społeczeństwo przeciwdziała niebezpiecznym dla siebie egoistycznym skłonnością jednostek. Wytwarza nakazy moralne. One stanowią cześć naszej moralności. Społeczeństwo potem pilnuje ich przestrzegania. Moralność taka jest statyczna. Moralność kreuje się na wzór jednostek najlepszych. Moralność ta jest dynamiczna, bo stawia sobie za zadanie ulepszanie.

Wyróżnił dwa źródła religii: religia statyczna – wypływa z potrzeb człowieka, jest jego reakcja obronna, pociecha w cierpieniu i w myśli o śmierci. Religia dynamiczna – wykracza poza doraźne potrzeby, za wzór stawia świętych i mistyków.

Dwie moralności i dwie religie występują zawsze zespolone. Tylko moralność i religia statyczna ma podłoże naturalne, dynamiczna przekracza granice natury i rozumu.

Carl Gustaw Jung


Spotkaniu Junga z religią Zachodu ton nadawał problem zła i jego stosunek do chrześcijańskiej idei Boga jako Najwyższego Dobra. Kwestii tej poświęcił wiele artykułów i rozpraw, psychologia a religia, próba psychologicznej interpretacji dogmatu o Trójcy św., odpowiedź Hiobowi. Z zainteresowaniami religijnymi Junga ściśle się związały badania nad alchemią, w której dostrzegał świadectwo zmagań ludzkiego ducha z własnym doświadczeniem wewnętrznym. W alchemii także znalazły wyraz te świadectwa życia duszy ludzkiej, które nie mogły się doczekać uznania przez ówczesny Kościół. Był to z pewnością wielki człowiek ale jego dorobek jest wyjątkowo trudny do badań empirycznych , ciężko znaleźć doświadczenia które mogłyby go potwierdzić, z tego powodu większą część jego stwierdzeń należy traktować raczej jako hipotezy niż jako teorię.

Karl Jaspers


Urodził się w Oldenburgu w Saksonii. Choć Jaspers od młodych lat interesował się filozofią, zapewne pod wpływem ojca rozpoczął studia prawnicze. Wkrótce okazało się, że nie jest to kierunek, o którym marzył - w 1902 roku zaczął studiować medycynę. Studia medyczne ukończył w 1909 i rozpoczął pracę w szpitalu psychiatrycznym w Heidelbergu. Nie podobało mu się ówczesne podejście badawcze do chorób psychicznych - postanowił opracować własne metody badań w dziedzinie psychiatrii. W 1913 podjął tymczasową pracę jako wykładowca psychologii na uniwersytecie w Heidelbergu - okazało się jednak, iż pozostał tam na dobre i nigdy nie powrócił do praktyki klinicznej.

W wieku lat 40 Jaspers poświęcił się filozofii, rozwijając zagadnienia, którymi zajmował się jako psychiatra. W tej dziedzinie zyskał szerokie uznanie w Niemczech i całej Europie. Zmarł w wieku lat 86.



Jaspers jest zwykle postrzegany jako przedstawiciel filozofii egzystencjalnej.

W opinii Jaspersa człowieka można ujmować w dwóch aspektach. Pierwszym jako istnienie empiryczne, czyli byt przedmiotowy, obdarzony świadomością, ale postrzegany i widzący sam siebie w perspektywie swojej rzeczowości, historyczności, obiektywności. Drugim aspektem jest egzystencja, istnienie ludzkie świadome swojego autentycznego istnienia, bycie sobą, bycie świadome swojego bycia.

Tylko człowiek egzystuje, inne elementy świata tylko są. Możność dokonywania wyborów wiąże się z pojęciem wolności. Wolność nie jest absolutna. Jesteśmy uzależnieni od naszego świata. Nasze życie jest w jakiejś określonej sytuacji, w określonym czasie historycznym, w określonym układzie społecznym, w konkretnym ciele o określonych właściwościach, w konkretnej kulturze o określonych obyczajach, nakazach i zakazach, hierarchii wartości, systemie prawnym, nawet o określonym sposobie myślenia, z systemem kategorii i pojęć. To wszystko stanowi tylko byt empiryczny.

Aby realizować siebie musimy zachować jedność między nimi, jedność między koniecznością i wolnością.

Nie ma egzystencji bez transcendencji. Przyjęcie jej jest rodzajem filozoficznej wiary.

Jego filozofia ujmuje wszystko co warunkuje człowieka autentycznego. Jest to filozofia egzystencjalna. Zajmuje się głównie nad spekulowaniem nad bytem ludzkim i wychodzi tez ponad człowieka.

Droga do poznania egzystencji wiedzie przez komunikację. Drugi człowiek jest drugą egzystencją, nie jest anonimową jednostką społeczną. Komunikacja jest wspólnym poszukiwaniem autentycznego istnienia. Dzięki drugiej egzystencji można osiągnąć jasność co do własnej egzystencji.




Zobacz także